Dziura ozonowa

Dziura ozonowa jest zjawiskiem związanym z utratą ozonu z warstwy ozonowej, która znajduje się w górnej części atmosfery ziemskiej, na wysokości od ok. 15 do 50 km nad powierzchnią Ziemi. Warstwa ozonowa pełni ważną rolę w ochronie Ziemi przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego (UV) emitowanego przez Słońce.

Główną przyczyną dziury ozonowej jest nadmiar chlorofluorocarbonów (CFC) w atmosferze. CFC to syntetyczne związki chemiczne, które zostały stworzone w latach 20. XX wieku i szeroko stosowane jako chłodziwa, pianki izolacyjne oraz środki do usuwania skaz z ubrań. Niestety, CFC ulegają rozkładowi w warstwie ozonowej, gdy są narażone na promieniowanie UV, uwalniając chlor. Chlor jest silnym utleniaczem, który niszczy ozon, rozkładając go na tlen i kolejne cząsteczki chloru. Tlen i chlor są następnie uwalniane do atmosfery, tworząc błędne koło, które prowadzi do dalszego niszczenia warstwy ozonowej.

Dziura ozonowa jest szczególnie widoczna nad Antarktydą, gdzie występują szczególnie niskie temperatury i silne wiatry, które sprzyjają tworzeniu się chmur polarnych, które z kolei przyczyniają się do niszczenia ozonu. Dziura ozonowa nad Antarktydą jest największa i najgłębsza, ale również występuje nad Arktyką.

Skutki dziury ozonowej są szerokie i poważne. Przede wszystkim, utrata ozonu prowadzi do zwiększenia ilości promieniowania UV docierającego do Ziemi, co z kolei może prowadzić do zwiększenia ryzyka nowotworów skóry oraz chorób oczu, takich jak zaćma czy katarakta. Dodatkowo, promieniowanie UV jest szkodliwe dla roślin, co może prowadzić do zmian w ekosystemach oraz spadku plonów roślin uprawnych. Zwiększone promieniowanie UV może również prowadzić do degradacji polimerów, takich jak plastik, co może mieć negatywny wpływ na gospodarkę oraz środowisko.

Aby zapobiec dalszej utracie ozonu, w 1987 r. został podpisany Międzynarodowy Protokół z Montrealu, który zobowiązywał państwa do ograniczenia produkcji i emisji CFC oraz innych substancji odpowiedzialnych za niszczenie ozonu. Dzięki temu protokołowi oraz innym działaniom, ilość ozonu w warstwie ozonowej zaczyna powoli wracać do poziomów sprzed lat 80. XX wieku. Jednak pełne odtworzenie warstwy ozonowej może zająć jeszcze wiele lat, dlatego ważne jest, aby nadal przestrzegać przepisów dotyczących ograniczenia emisji substancji szkodliwych dla ozonu.

Opublikowano: styczeń 2023