Herbata – historia i właściwości
Herbata to napój, który ma bogatą historię i kulturowe znaczenie w wielu częściach świata. Herbatę wytwarza się z liści krzewu Camellia sinensis, który jest rodzimy dla Chin, ale obecnie uprawiany jest w wielu krajach, w tym w Indiach, Sri Lance, Kenii, Turcji i Japonii. Herbata ma wiele właściwości zdrowotnych i jest stosowana w medycynie naturalnej jako środek na różne choroby.
Historia herbaty
Herbata ma długą i bogatą historię, która sięga tysięcy lat. W Chinach, gdzie herbata po raz pierwszy została odkryta, uważana jest za narodowy skarb. Początkowo liście herbaty były stosowane jako lek, a dopiero później zaczęto wytwarzać z nich napój. Pierwsze wzmianki o herbacie pochodzą z dynastii Shang (1600-1046 p.n.e.), ale dopiero w okresie dynastii Tang (618-907 n.e.) herbata zaczęła być masowo produkowana i spożywana.
W czasach dynastii Song (960-1279 n.e.) zaczęto produkować różne odmiany herbaty, a jej picie stało się popularne wśród ludzi o różnych statusach społecznych. W Japonii herbata pojawiła się w IX wieku, a zyskała popularność w okresie Kamakura (1192-1333 n.e.), kiedy mnisi zen zaczęli ją uprawiać i spożywać podczas ceremonii parzenia herbaty.
Właściwości herbaty
Herbata ma wiele właściwości korzystnych dla zdrowia. Poniżej wymienione są najważniejsze z nich:
- Zawiera antyoksydanty – herbaty zielone, białe i czarne zawierają polifenole, które są silnymi antyoksydantami. Pomagają one zwalczać wolne rodniki, które mogą uszkadzać komórki organizmu i powodować choroby.
- Wspomaga układ odpornościowy – herbata zawiera wiele składników odżywczych, takich jak witaminy i minerały, które pomagają wzmocnić układ odpornościowy organizmu i chronić przed chorobami.
- Poprawia trawienie – herbata może pomóc w trawieniu, zwłaszcza herbaty ziołowe. Zawierają one składniki, takie jak mentol, anyż i mięta pieprzowa, które pomagają w trawieniu i łagodzą objawy niestrawności.
- Zmniejsza ryzyko chorób serca – badania wykazały, że osoby, które regularnie piją herbatę, mają mniejsze ryzyko chorób serca. Wpływają na to składniki herbaty, takie jak flawonoidy, które pomagają obniżyć poziom cholesterolu i ciśnienia krwi.
- Poprawia koncentrację i pamięć – herbaty zielone i czarne zawierają kofeinę, która pomaga zwiększyć koncentrację i poprawić pamięć krótkotrwałą.
- Redukuje stres i zmniejsza zmęczenie – herbata może pomóc w redukcji stresu i zmęczenia. Herbaty ziołowe, takie jak rumianek, melisa i lawenda, są znane z właściwości relaksacyjnych i uspokajających.
Warto pamiętać, że herbaty mają różne właściwości w zależności od rodzaju herbaty, składników i sposobu przygotowania.
Ciekawostki na temat herbaty
- Najdroższa herbata na świecie to Pu-erh. Pochodzi ona z chińskiej prowincji Yunnan i jest wytwarzana z liści drzewa Camellia sinensis, które mają co najmniej 100 lat. Ceny tej herbaty mogą sięgać nawet 10 000 USD za kilogram.
- W Korei Południowej herbata jest jednym z najczęściej podarowywanych prezentów. Jest to zwyczaj związany z buddyzmem, w którym herbata jest uważana za symbol czystości i spokoju.
- W XVIII wieku herbata była tak ceniona w Europie, że stała się przedmiotem spekulacji na giełdach towarowych. W tym czasie cena herbaty była kilka razy wyższa niż cena złota.
- Zgodnie z legendą, chiński cesarz Shennong odkrył herbaciany napój przypadkowo, kiedy liście drzewa Camellia sinensis wpadły do jego kubka z gorącą wodą.
- Ceremonie parzenia herbaty w Japonii (znane jako chanoyu) są bardzo skomplikowane i wymagają wieloletniego szkolenia. Występują w nich określone rytuały, gesty i sposoby serwowania herbaty.
- W Wielkiej Brytanii picie herbaty stało się popularne w XVIII wieku. W tym czasie herbatę spożywano w bogatych rodzinach jako symbol wyższości kulturowej.
- Herbata Earl Grey to popularna herbata z dodatkiem olejku z bergamotki. Nazwa pochodzi od nazwiska Charlesa Greya, brytyjskiego premiera, który miał otrzymać mieszankę jako prezent od chińskiego dyplomaty.
- Istnieją różne rodzaje herbaty, takie jak herbata zielona, czarna, oolong, biała i żółta. Różnią się one metodą produkcji i procesem fermentacji.
- Herbatę można stosować nie tylko jako napój, ale także jako składnik w kosmetykach. Wiele kosmetyków do pielęgnacji skóry zawiera ekstrakty z herbaty, ponieważ jej właściwości przeciwutleniające pomagają w zwalczaniu wolnych rodników.
- W niektórych krajach herbatę podaje się z dodatkiem mleka, przypraw lub owoców, co nadaje jej charakterystyczny smak i aromat. Przykładem jest chai, popularna mieszanka herbaty z dodatkiem mleka i przypraw, pochodząca z Indii.
Rodzaje i odmiany herbaty
Herbata to napój, który w zależności od metody produkcji i procesów fermentacyjnych, może przyjmować różne formy i smaki. Najbardziej znane rodzaje i odmiany herbaty:
- Herbata czarna – to najpopularniejszy rodzaj herbaty. Wytwarzana jest z liści drzewa herbacianego Camellia sinensis, które zostały poddane pełnej fermentacji. Ma intensywny smak i aromat.
- Herbata zielona – ta herbata nie jest fermentowana, dlatego ma łagodniejszy smak i delikatny aromat. Zawiera więcej przeciwutleniaczy niż herbata czarna.
- Herbata oolong – to rodzaj herbaty, którego poziom fermentacji znajduje się między herbatą zieloną a czarną. Ma delikatny smak i aromat, a w Chinach nazywana jest „czystą” herbatą.
- Herbata biała – to najdelikatniejszy rodzaj herbaty. Liście herbaty białej są zbierane ręcznie, a proces produkcji polega na suszeniu i minimalnej fermentacji. Ma subtelny smak i aromat.
- Matcha – to rodzaj zielonej herbaty, która została zmielona na proszek. Jest używana do ceremonii parzenia herbaty w Japonii i zyskała popularność jako składnik kulinarny do wypieków i napojów.
- Pu-erh – to rodzaj herbaty czarnej, który pochodzi z chińskiej prowincji Yunnan. Charakteryzuje się głębokim smakiem i aromatem, a najwyższej jakości Pu-erh jest starzony przez wiele lat.
- Darjeeling – to herbata czarna, która rośnie w okolicach Darjeeling w Indiach. Ma wyjątkowy smak i aromat, a jej liście są zbierane tylko przez krótki czas w ciągu roku.
- Earl Grey – to herbata czarna z dodatkiem olejku z bergamotki. Ma intensywny, cytrusowy smak i aromat i jest bardzo popularna w Wielkiej Brytanii.
- Chai – to mieszanka herbaty czarnej z dodatkiem mleka i przypraw, taka jak cynamon, imbir, kardamon i goździki. Pochodzi z Indii i Pakistanu i jest bardzo popularna na całym świecie.
- Gyokuro – to japońska herbata zielona, która jest uprawiana w cieniu, co nadaje jej delikatny smak i intensywny aromat. Liście gyokuro są zbierane ręcznie i przechowywane w lodówce przed parzeniem, aby zachować świeżość.
- Sencha – to najpopularniejsza herbata zielona w Japonii. Charakteryzuje się jasnozielonym kolorem i świeżym smakiem. Liście senchy są parzone w temperaturze około 70-80 stopni Celsjusza.
- Assam – to herbata czarna pochodząca z indyjskiej prowincji Assam. Charakteryzuje się mocnym smakiem i aromatem, a jej liście są zbierane przez większość roku.
- Ceylon – to herbata czarna pochodząca z Sri Lanki (dawniej znanej jako Ceylon). Jest znana ze swojego mocnego smaku i aromatu, a najlepsze odmiany są zbierane w okolicach Nuwara Eliya.
- Lapsang Souchong – to herbata czarna, która jest suszona nad ogniem z drzewa sosnowego. Ma intensywny, dymny smak i aromat, co sprawia, że jest to herbata o charakterze zdecydowanie wyrazistym.
- Rooibos – to rodzaj herbaty, który pochodzi z południowej Afryki. Ma intensywny, czerwony kolor i subtelny smak. Jest często używany jako zamiennik herbaty czarnej lub zielonej ze względu na brak kofeiny.
Oprócz wymienionych, istnieje wiele innych rodzajów, które różnią się od siebie smakiem, aromatem i procesem produkcji. Herbatę można też podzielić na wiele kategorii, takich jak herbaty smakowe, aromatyzowane, liściaste, ekspresowe, herbacianki, blendy, i wiele innych.
Metody parzenia i przygotowania herbaty
Istnieją różne sposoby parzenia i przygotowania herbaty, w zależności od rodzaju herbaty, kultury i preferencji smakowych. Najbardziej znane sposoby parzenia i przygotowania herbaty:
- Metoda angielska – to sposób przygotowania herbaty czarnej popularny w Wielkiej Brytanii. Liście herbaty są umieszczane w czajniku, zalewane wrzącą wodą i zaparzane przez 3-5 minut. Następnie herbatę podaje się z mlekiem i cukrem.
- Metoda chińska – to sposób przygotowania herbaty zielonej i białej, popularny w Chinach. Liście herbaty są parzone w małej ilości wody o temperaturze około 80 stopni Celsjusza przez krótki czas (od 30 sekund do 2 minut), a następnie woda jest wylewana do innej filiżanki, a herbata jest podawana bez dodatków.
- Metoda japońska – to sposób przygotowania herbaty zielonej popularny w Japonii. Liście herbaty są umieszczane w małej miseczce, zalewane wodą o temperaturze około 70-80 stopni Celsjusza i ubijane bambusową miotełką, aż powstanie pianka. Herbatę podaje się bez dodatków.
- Metoda indyjska – to sposób przygotowania herbaty czarnej popularny w Indiach. Liście herbaty są umieszczane w rondlu, zalewane wodą i gotowane przez kilka minut. Następnie dodaje się mleko, cukier i przyprawy, takie jak kardamon, goździki i cynamon, i gotuje się przez kolejne kilka minut. Herbata chai jest bardzo popularna w Indiach.
- Metoda turecka – to sposób przygotowania herbaty, który jest popularny w Turcji. Liście herbaty są umieszczane w specjalnym imbryku o nazwie samowar, a następnie zalewane wrzącą wodą. Herbata podawana jest bez dodatków, ale zawsze w towarzystwie słodyczy.
- Metoda kongijska – to sposób przygotowania herbaty, który jest popularny w Demokratycznej Republice Konga. Liście herbaty są umieszczane w rondlu z wodą, a następnie gotowane przez kilka godzin. Herbata jest bardzo mocna i intensywna, a podawana jest z mlekiem i cukrem.
Opublikowano: luty 2023