Recesja – okres spowolnienia gospodarczego

Co to jest recesja?

Recesja to okres spowolnienia gospodarczego, który charakteryzuje się spadkiem produkcji, zatrudnienia i handlu. Może być ona również określana jako faza kryzysu gospodarczego lub kontrakcji.

Jak powstaje recesja?

Istnieje wiele czynników, które mogą prowadzić do powstania recesji. Do najczęstszych należą:

1. Spadki cen surowców: Gdy ceny surowców, takich jak ropa naftowa lub miedź, spadają, może to prowadzić do zmniejszenia zysków firm z branży wydobywczej i produkcyjnej, co w rezultacie prowadzi do spadku zatrudnienia i produkcji.
2. Zadłużenie: Wysokie poziomy zadłużenia mogą prowadzić do spadku zaufania do danego kraju lub regionu, co z kolei prowadzi do wzrostu kosztów pożyczek i trudności w uzyskaniu finansowania dla firm. To może prowadzić do spadku inwestycji i produkcji.
3. Problemy finansowe: Kiedy instytucje finansowe, takie jak banki lub fundusze inwestycyjne, znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, może to prowadzić do ograniczenia dostępności pieniędzy i kredytów dla firm, co może prowadzić do spadku inwestycji i produkcji.
4. Niestabilność polityczna: Niestabilność polityczna, taka jak wojny, rewolucje lub niepewność co do przyszłości politycznej danego kraju, może prowadzić do spadku inwestycji i turystyki, co w rezultacie prowadzi do spadku produkcji i zatrudnienia.

Jednym z najsłynniejszych przypadków recesji była Wielka Depresja lat 30. XX wieku, która dotknęła gospodarki wielu krajów na całym świecie. Przyczyną było wielu czynników, w tym nadmierna ekspansja kredytowa w latach 20., niestabilność międzynarodowa oraz brak zaufania do banków i instytucji finansowych. W efekcie doszło do upadku wielu przedsiębiorstw, a stopa bezrobocia w USA osiągnęła rekordowe poziomy, sięgające nawet 25%.

Innym znanym przypadkiem recesji była recesja z lat 2007-2009, zwana również kryzysem finansowym lub kryzysem subprime. Przyczyną były nierealistycznie niskie oprocentowania kredytów hipotecznych dla osób o słabszej zdolności kredytowej, co doprowadziło do pęknięcia bańki spekulacyjnej na rynku nieruchomości. W efekcie doszło do upadku wielu instytucji finansowych, a stopa bezrobocia w USA osiągnęła rekordowe poziomy, sięgające nawet 10%.

Istnieją również pewne mechanizmy, które mogą prowadzić do samoistnego wyjścia z recesji. Jest to tzw. „cykl koniunkturalny”, który opisuje wahania w gospodarce. W ramach tego cyklu gospodarka przechodzi przez okresy wzrostu, stabilizacji i spowolnienia. Okres spowolnienia, czyli recesja, jest następnie zastępowany przez okres ożywienia gospodarczego, w którym dochodzi do wzrostu produkcji, zatrudnienia i handlu.

Jednak nie zawsze recesja kończy się samoistnym ożywieniem. W niektórych przypadkach może trwać dłużej i stać się tzw. „długotrwałą recesją”, która może prowadzić do poważnych problemów gospodarczych i społecznych. Dlatego ważne jest, aby rządy i instytucje finansowe były w stanie szybko reagować na sytuacje kryzysowe i wprowadzać odpowiednie polityki, aby zapobiec lub minimalizować skutki recesji.

Najbardziej znane przypadki recesji w historii

1. Wielka Depresja lat 1929-1939 – była to najgłębsza i najdłuższa recesja w historii światowej gospodarki. Jej przyczyny to m.in. nieodpowiednia polityka bankowa, zła koniunktura na rynku akcji, nadmierna speculacja oraz niektóre błędy rządu USA. W skutek tej recesji miliony ludzi straciły pracę, a gospodarki wielu krajów załamały się.
2. Recesja lat 1973-1975 – była to recesja spowodowana kryzysem naftowym, kiedy to kraje OPEC (Organizacja Krajów Zrzeszających Producentów Ropi Naftowej) podniosły ceny ropy naftowej, co prowadziło do wzrostu cen paliw i innych produktów. W skutek tej recesji dochodziło do spadku produkcji i zatrudnienia oraz wzrostu bezrobocia.
3. Recesja lat 1981-1982 – była to recesja spowodowana wzrostem stóp procentowych przez amerykański bank centralny (Fed) w celu ograniczenia inflacji. Wysokie stopy procentowe skutkowały spadkiem popytu na kredyty, co prowadziło do spadku inwestycji i produkcji. Recesja ta przyczyniła się do wzrostu bezrobocia i spadku cen akcji na giełdzie.
4. Recesja lat 2008-2009 – była to recesja spowodowana kryzysem finansowym, który rozpoczął się od upadku banku Lehman Brothers w 2008 roku. Kryzys ten miał swoje źródła w nieodpowiedzialnym udzielaniu kredytów hipotecznych oraz w nadmiernej spekulacji na rynku nieruchomości. W skutek tej recesji dochodziło do spadku produkcji, zatrudnienia i obrotów, a także do wzrostu bezrobocia i spadku cen akcji.

Oprócz wymienionych recesji, warto wspomnieć o kilku innych, mniej znanych, ale równie ważnych przypadkach spowolnienia gospodarczego w historii:

5. Recesja lat 1990-1991 – była to recesja spowodowana kryzysem na rynku nieruchomości oraz spadkiem cen surowców. W skutek tej recesji dochodziło do spadku produkcji, zatrudnienia i obrotów oraz do wzrostu bezrobocia.
6. Recesja lat 2001 – była to recesja spowodowana m.in. atakami z 11 września 2001 roku oraz kryzysem na rynku dot-com. W skutek tej recesji dochodziło do spadku produkcji, zatrudnienia i obrotów oraz do wzrostu bezrobocia.
7. Recesja lat 2007-2008 – była to recesja spowodowana kryzysem na rynku nieruchomości oraz nieodpowiedzialnym udzielaniem kredytów hipotecznych. W skutek tej recesji dochodziło do spadku produkcji, zatrudnienia i obrotów oraz do wzrostu bezrobocia.

Te najbardziej znane przypadki recesji pokazują, że spowolnienie gospodarcze może mieć różne przyczyny i skutki. Może być spowodowane kryzysem na rynku nieruchomości, kryzysem naftowym, atakami terrorystycznymi, a także błędami polityki gospodarczej czy nadmierną spekulacją. W każdym przypadku recesja ma negatywny wpływ na gospodarkę danego kraju oraz na sytuację ekonomiczną jego obywateli.

Opublikowano: styczeń 2023